අත්ලාන්තික් සාගරයේ ඉතාලි සබ්මැරීන කඳවුර​

1940 අගෝස්තු 1 වන දා බෝර්ඩෝ නගරයේදී අත්ලාන්තික් සාගරයේ ඉතාලි සබ්මැරීන මූලස්ථානය ලෙස Betasom කඳවුර ස්ථාපිත කෙරුණා.

මෙහි Betasom යන නම ග්‍රීක බීටා අකුර සහ සබ්මැරීන සඳහා යෙදෙන ඉතාලි වචනය වන Sommergibili එකතුව සෑදුණක්. බීටා අකුර තෝරාගත්තේ බෝර්ඩෝ යන නමෙහි පළමු අකුර B වන හෙයින්, එහි ග්‍රීක ස්වරූපය තෝරාගනිමින්.

Betasom හි එකවර සබ්මැරීන 30 ක් දක්වා රඳවා තැබිය හැකි වුණා. මුලින් එහි සිට කටයුතු කිරීමට සබ්මැරීන 28 ක් පැමිණියා. මෙහි ඉතාලි හමුදා සාමාජිකයන් 1,600 ක් ද රැඳී සිටියා. සබ්මැරීන නැවැත්වීමට ආරක්ෂිත ස්ථාන හා වියළි තටාක (dry docks) ද මෙහි වුණා.

2009 දී සබ්මැරීන රඳවන දිස් වූ අයුරු. - Pic: Tony Hisgett

මෙම කඳවුරෙහි අණදෙන නිලධාරියා වූයේ අද්මිරාල් පෙරෝනා යි. එමෙන්ම අත්ලාන්තික් සාගරයේ මිත්‍ර පාක්ෂික නැව්වලට පහර දීමේ මෙහෙයුම්වලට මෙහි සබ්මැරීන දායක වුණා. මෙම අත්ලාන්තික් සටනේ සමස්ථ අණදෙන නිලධාරියා වූයේ ජර්මන් නාවික හමුදාවේ ග්‍රෑන්ඩ් අද්මිරාල් කාර්ල් ඩෝනිට්ස්. ඔහු යටතට තමයි ඉතාලි සබ්මැරීන ද අයත් වුණේ.

Betasom සබ්මැරීන කඳවුර 1943 දක්වා ම ක්‍රියාත්මක වුණා. එම වසරේ ඉතාලියේ සිදුවූ දේශපාලන පෙරළිවලින් පසු එහි කටයුතු නැවතුණා.