1970 වසරේදී එවකට 23 වන වියෙහි වූ තරුණ කාන්තාවක් හමුදා අධිකරණයක් ඉදිරියේ පෙනී සිටියාය. ඒ රජයට එරෙහිව කැරලි ගැසීමේ චෝදනාව මතය. ඊට වරදකරු වූ ඇය වසර දෙකක් සිර භාරයේ සිටියා ය.
මීට දින කිහිපයකට පෙර ඇය නැවතත් නඩු විභාගයකට මුහුණ දුන්නාය. ඒ බ්‍රසීල සෙනට් සභාව ඉදිරිපිට ය. තමන්ට එරෙහිව එල්ල වන දූෂණ චෝදනාවලට එරෙහිව ඇය එහිදී අදහස් දැක්වූවා ය.
එහෙත්, 1970 නඩු විභාගයේදී තීන් දුව පිළිබඳ කිසිදු සැකයක් නොතිබුණා සේම මෙවර ද තීන්දුව පිළිබඳ කිසිදු සැකයක් නොවීය. සිය ධූර කාළයට තවත් වසර දෙකක් තිබියදී බ්‍රසීල ජනපති ඩිල්මා රූසෙෆ් බලයෙන් නෙරපීමට සෙනට් සභාව තීරණය කළේ ය.
ඩිල්මා රූසෙෆ් උපත ලද්දේ 1947 දෙසැම්බර් 14 වනදා බ්‍රසීලයේ මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තයේ බේලෝ හොරිසොන්ටේ නගරයේ ය. ඇගේ පියා පේද්‍රෝ රූසෙෆ් බල්ගේරියාවේ කොමියුනිස්ට් පාක්ෂිකයකු ව සිට එරටින් පළා ආ නීතීඥයකු වූයේ ය. බ්‍රසීලයේදී සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයකු වූ ඔහු ඩිල්මා ජේන් ද සිල්වා නම් ගුරුවරියක හා විවාහ වූ අතර ඉන් දරුවන් තිදෙනෙකු උපන්නේය. ඒ ඊගෝර්, ඩිල්මා වානා සහ සානා ලුසියා ය.
ඩිල්මා වානා රූසෙෆ්ට වයස අවුරුදු 17 ක් වීමටත් පෙර 1964 දී, බ්‍රසීලයේ පැවති රජය පෙරළා දැමූ යුධ හමුදාව රටේ බලය අත්පත් කරගත් හ. මෙම කුමන්ත්‍රණයට ඇමරිකානු සහය හිමි වූ අතර එය දියත් කෙරුණේ එවක ජනාධිපති ව සිටි ජොආඕ ගෞලාර්ට් කොමියුනිස්ට් හිතෛශියකු ලෙස සැක කෙරුණ හෙයිනි. කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු රටේ වාමාංශික කණ්ඩායම් අතර එයට එරෙහි ප්‍රතිරෝධයන් මතු විය.
1967 දී ඩිල්මා රූසෙෆ් බ්‍රසීලයේ සමාජවාදී පක්ෂයට සම්බන්ධ වාමාංශික කණ්ඩායමකට එක් වූ අතර කෙටි කළකින් ඇයට ඇගේ පළමු සැමියා වූ ක්ලෝඩියෝ ගැලේනෝ ලිනාරෙස් හමු විය. ඔහු විසින් ඇයව වාමාංශික ගරිල්ලා සංවිධානයක් වූ ජාතික විමුක්ති බල ඇණිය [Comando de Libertação Nacional—COLINA English: National Liberation Command] වෙත එක්කර ගන්නා ලදී.
කොලීනා සංවිධානයේ කටයුතු හේතුවෙන් ඔවුන් රියෝ ද ජනේරෝව වෙත යැවුන අතර පසුව ගැලේනෝ පෝර්ටෝ ඇලග්‍රෙ වෙත යවනු ලැබුණි. මේ අතර ඩිල්මාට රියෝ ග්‍රාන්ඩේ ඩෝ සුල් හි උපන් නීතීඥයකු වූ කාර්ලෝස් ෆ්‍රැන්ක්ලින් පික්සාඕ ද අරවුජෝ මුණ ගැසුන අතර ඔවුන් දෙදෙනා අතර සබඳතාවක් හට ගැනීමට වැඩිකල් නොගියේය.
අරවුජෝ බ්‍රසීල කොමියුනිස්ට් පක්ෂයෙන් කැඩුන කණ්ඩායමක සාමාජිකයකු වූ අතර ඩිල්මා ද එහි කටයුතු සඳහා එක් වූවා ය. ඇය හමුදා අත් අඩංගුවට පත් වන්නේ මේ අතරතුර ය. ඒ 1970 ජනවාරියේදී ය. අරවුජෝ ද එම වසරේ අගෝස්තුවේ අත් අඩංගුවට ගන්නා ලදී.
තමන් අත් අඩංගුවට ගත් මුල් කාළයේ හමුදාව විසින් දරුණු වද හිංසාවනට ලක් වූ බව රූසෙෆ් පසු කළෙක කියා සිටියාය. නමුත් ඇගේ චෝදනා එවක හමුදාවේ සිටි නිලධාරීන් විසින් බැහැර කරනු ලබයි. රූසෙෆ් පවසා සිටින්නේ ඇගෙන් ප්‍රශ්න කිරීම මගින් තොරතුරු හෙළි කරගැනීමට කරන ලද උත්සාහයන්හිදී ඇයට මෙම පීඩාවන්ට මුහුණ දීමට සිදු වූ බව ය.
1972 දී සිරෙන් නිදහස් වූ පසු රූසෙෆ් පෝර්ටෝ ඇලග්‍රෙ කරා ගියේ අරවුජෝ එහු බන්ධනාගාරගත කරනු ලැබ සිටි බැවිනි. ඔහු ද ඉන් ටික කළකට පසු නිදහස ලැබී ය. ඔවුන් දෙදෙනාගේ එකම දියණිය වූ පෝලා උපන්නේ 1976 දී ය.
සිරෙන් නිදහස් වූ පසු යළි කැරලිකාරී කණ්ඩායම්වල සාමාජිකයකු ලෙස රූසෙෆ් කටයුතු කළ බවට සඳහනක් නැත. 1980 ගණන්වල මුල් කාළයේදී හමුදාව විසින් දේශපාලන කටයුතු සඳහා වන බාධක ලිහිල් කිරීමත් සමඟ පිහිටුවාගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු පක්ෂයේ සාමාජිකාවක වූ ඇය 1990 දශකයේදී දෙවරක් ම රියෝ ග්‍රාන්ඩේ ඩෝ සුල් හි ප්‍රාන්ත බලශක්ති ලේකම් බවට පත් වූවාය.
2003 දී බ්‍රසීල ජනාධිපති ධූරයට පත් ලුවී ඉග්නාෂියෝ ලූලා ද සිල්වාගේ අවධානය ඇය වෙත යොමු වූයේ මෙම සමයේ ය. ලූලා විසින් සිය අමාත්‍ය මණ් ඩලයේ පතල් සහ බලශක්ති අමාත්‍ය ධූරයට රූසෙෆ් පත් කෙරිණ. 2005 සිට 2010 දක්වා ඇය ජනාධිපතිගේ කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා වූවාය.
2010 ඔක්තෝබර මාසයේ පැවති ජනාධිපතිවරණයේ දෙවන වටයේදී බ්‍රසීල සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ හොසේ සෙරා සමඟ තරඟ වැදී ජයගත් රූසෙෆ් 2014 ජනාධිපතිවරණයේ දී ද එම පක්ෂයේම ඒෂියෝ නෙවේස් පරදා ජයග්‍රහණය කළා ය.
ඩිල්මා රූසෙෆ්ට එරෙහිව දූෂණ සහ අක්‍රමිකතා පිළිබඳ චෝදනා එල්ල වන්නට වූ අතර ඇගේ සභාගයේ වූ සහයකයන් කිහිප දෙනකුම ඇය හැර යාමෙන් ඇගේ බලය අහිමි වීමේ ලකුණු පහළ විය. තෙල් මිල පහල වැටීම, ලෝක ආර්ථික අවපාතය වැනි කරුණු ද බ්‍රසීල ආර්ථිකය කඩා වැටීමට හේතු විය. එහෙයින් ඇගේ විරුද්ධවාදීහු තවත් ශක්තිමත් වූහ. මෙම වසර මුල දී ඇගේ උප ජනාධිපතිවරයා වූ මයිකල් ටෙමර්ගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරය ඇගේ සභාගයෙන් ඉවත් වීමත් සමඟ ඇගේ අවසානය තීරණය විය.
2016 මැයි මස දී සෙනට් සභාව විසින් ජනාධිපති ධූරයෙන් ඇයව තාවකාලිකව ඉවත් කෙරුණ අතර අගෝස්තු 31 වනදා ඇය බලයෙන් නෙරපීමේ අවසන් තීන්දුව ගන්නා ලදී. ඉන් පැය කිහිපයක් තුළ ඇගේ හිටපු උප ජනාධිපති වූ වැඩ බලන ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් නව බ්‍රසීල ජනාධිපති ලෙස දිවුරුම් දුන්නේ ය.
මීට දින කිහිපයකට පෙර ඇය නැවතත් නඩු විභාගයකට මුහුණ දුන්නාය. ඒ බ්‍රසීල සෙනට් සභාව ඉදිරිපිට ය. තමන්ට එරෙහිව එල්ල වන දූෂණ චෝදනාවලට එරෙහිව ඇය එහිදී අදහස් දැක්වූවා ය.
එහෙත්, 1970 නඩු විභාගයේදී තීන් දුව පිළිබඳ කිසිදු සැකයක් නොතිබුණා සේම මෙවර ද තීන්දුව පිළිබඳ කිසිදු සැකයක් නොවීය. සිය ධූර කාළයට තවත් වසර දෙකක් තිබියදී බ්‍රසීල ජනපති ඩිල්මා රූසෙෆ් බලයෙන් නෙරපීමට සෙනට් සභාව තීරණය කළේ ය.
ඩිල්මා රූසෙෆ් උපත ලද්දේ 1947 දෙසැම්බර් 14 වනදා බ්‍රසීලයේ මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තයේ බේලෝ හොරිසොන්ටේ නගරයේ ය. ඇගේ පියා පේද්‍රෝ රූසෙෆ් බල්ගේරියාවේ කොමියුනිස්ට් පාක්ෂිකයකු ව සිට එරටින් පළා ආ නීතීඥයකු වූයේ ය. බ්‍රසීලයේදී සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයකු වූ ඔහු ඩිල්මා ජේන් ද සිල්වා නම් ගුරුවරියක හා විවාහ වූ අතර ඉන් දරුවන් තිදෙනෙකු උපන්නේය. ඒ ඊගෝර්, ඩිල්මා වානා සහ සානා ලුසියා ය.
ඩිල්මා වානා රූසෙෆ්ට වයස අවුරුදු 17 ක් වීමටත් පෙර 1964 දී, බ්‍රසීලයේ පැවති රජය පෙරළා දැමූ යුධ හමුදාව රටේ බලය අත්පත් කරගත් හ. මෙම කුමන්ත්‍රණයට ඇමරිකානු සහය හිමි වූ අතර එය දියත් කෙරුණේ එවක ජනාධිපති ව සිටි ජොආඕ ගෞලාර්ට් කොමියුනිස්ට් හිතෛශියකු ලෙස සැක කෙරුණ හෙයිනි. කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු රටේ වාමාංශික කණ්ඩායම් අතර එයට එරෙහි ප්‍රතිරෝධයන් මතු විය.
1967 දී ඩිල්මා රූසෙෆ් බ්‍රසීලයේ සමාජවාදී පක්ෂයට සම්බන්ධ වාමාංශික කණ්ඩායමකට එක් වූ අතර කෙටි කළකින් ඇයට ඇගේ පළමු සැමියා වූ ක්ලෝඩියෝ ගැලේනෝ ලිනාරෙස් හමු විය. ඔහු විසින් ඇයව වාමාංශික ගරිල්ලා සංවිධානයක් වූ ජාතික විමුක්ති බල ඇණිය [Comando de Libertação Nacional—COLINA English: National Liberation Command] වෙත එක්කර ගන්නා ලදී.
කොලීනා සංවිධානයේ කටයුතු හේතුවෙන් ඔවුන් රියෝ ද ජනේරෝව වෙත යැවුන අතර පසුව ගැලේනෝ පෝර්ටෝ ඇලග්‍රෙ වෙත යවනු ලැබුණි. මේ අතර ඩිල්මාට රියෝ ග්‍රාන්ඩේ ඩෝ සුල් හි උපන් නීතීඥයකු වූ කාර්ලෝස් ෆ්‍රැන්ක්ලින් පික්සාඕ ද අරවුජෝ මුණ ගැසුන අතර ඔවුන් දෙදෙනා අතර සබඳතාවක් හට ගැනීමට වැඩිකල් නොගියේය.
අරවුජෝ බ්‍රසීල කොමියුනිස්ට් පක්ෂයෙන් කැඩුන කණ්ඩායමක සාමාජිකයකු වූ අතර ඩිල්මා ද එහි කටයුතු සඳහා එක් වූවා ය. ඇය හමුදා අත් අඩංගුවට පත් වන්නේ මේ අතරතුර ය. ඒ 1970 ජනවාරියේදී ය. අරවුජෝ ද එම වසරේ අගෝස්තුවේ අත් අඩංගුවට ගන්නා ලදී.
තමන් අත් අඩංගුවට ගත් මුල් කාළයේ හමුදාව විසින් දරුණු වද හිංසාවනට ලක් වූ බව රූසෙෆ් පසු කළෙක කියා සිටියාය. නමුත් ඇගේ චෝදනා එවක හමුදාවේ සිටි නිලධාරීන් විසින් බැහැර කරනු ලබයි. රූසෙෆ් පවසා සිටින්නේ ඇගෙන් ප්‍රශ්න කිරීම මගින් තොරතුරු හෙළි කරගැනීමට කරන ලද උත්සාහයන්හිදී ඇයට මෙම පීඩාවන්ට මුහුණ දීමට සිදු වූ බව ය.
1972 දී සිරෙන් නිදහස් වූ පසු රූසෙෆ් පෝර්ටෝ ඇලග්‍රෙ කරා ගියේ අරවුජෝ එහු බන්ධනාගාරගත කරනු ලැබ සිටි බැවිනි. ඔහු ද ඉන් ටික කළකට පසු නිදහස ලැබී ය. ඔවුන් දෙදෙනාගේ එකම දියණිය වූ පෝලා උපන්නේ 1976 දී ය.
සිරෙන් නිදහස් වූ පසු යළි කැරලිකාරී කණ්ඩායම්වල සාමාජිකයකු ලෙස රූසෙෆ් කටයුතු කළ බවට සඳහනක් නැත. 1980 ගණන්වල මුල් කාළයේදී හමුදාව විසින් දේශපාලන කටයුතු සඳහා වන බාධක ලිහිල් කිරීමත් සමඟ පිහිටුවාගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු පක්ෂයේ සාමාජිකාවක වූ ඇය 1990 දශකයේදී දෙවරක් ම රියෝ ග්‍රාන්ඩේ ඩෝ සුල් හි ප්‍රාන්ත බලශක්ති ලේකම් බවට පත් වූවාය.
2003 දී බ්‍රසීල ජනාධිපති ධූරයට පත් ලුවී ඉග්නාෂියෝ ලූලා ද සිල්වාගේ අවධානය ඇය වෙත යොමු වූයේ මෙම සමයේ ය. ලූලා විසින් සිය අමාත්‍ය මණ් ඩලයේ පතල් සහ බලශක්ති අමාත්‍ය ධූරයට රූසෙෆ් පත් කෙරිණ. 2005 සිට 2010 දක්වා ඇය ජනාධිපතිගේ කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා වූවාය.
 |
| Pic: Rede Brasil Atual |
2010 ඔක්තෝබර මාසයේ පැවති ජනාධිපතිවරණයේ දෙවන වටයේදී බ්‍රසීල සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ හොසේ සෙරා සමඟ තරඟ වැදී ජයගත් රූසෙෆ් 2014 ජනාධිපතිවරණයේ දී ද එම පක්ෂයේම ඒෂියෝ නෙවේස් පරදා ජයග්‍රහණය කළා ය.
ඩිල්මා රූසෙෆ්ට එරෙහිව දූෂණ සහ අක්‍රමිකතා පිළිබඳ චෝදනා එල්ල වන්නට වූ අතර ඇගේ සභාගයේ වූ සහයකයන් කිහිප දෙනකුම ඇය හැර යාමෙන් ඇගේ බලය අහිමි වීමේ ලකුණු පහළ විය. තෙල් මිල පහල වැටීම, ලෝක ආර්ථික අවපාතය වැනි කරුණු ද බ්‍රසීල ආර්ථිකය කඩා වැටීමට හේතු විය. එහෙයින් ඇගේ විරුද්ධවාදීහු තවත් ශක්තිමත් වූහ. මෙම වසර මුල දී ඇගේ උප ජනාධිපතිවරයා වූ මයිකල් ටෙමර්ගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරය ඇගේ සභාගයෙන් ඉවත් වීමත් සමඟ ඇගේ අවසානය තීරණය විය.
2016 මැයි මස දී සෙනට් සභාව විසින් ජනාධිපති ධූරයෙන් ඇයව තාවකාලිකව ඉවත් කෙරුණ අතර අගෝස්තු 31 වනදා ඇය බලයෙන් නෙරපීමේ අවසන් තීන්දුව ගන්නා ලදී. ඉන් පැය කිහිපයක් තුළ ඇගේ හිටපු උප ජනාධිපති වූ වැඩ බලන ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් නව බ්‍රසීල ජනාධිපති ලෙස දිවුරුම් දුන්නේ ය.
No comments:
Post a Comment