ඉක්වදෝරයේ රෆායල් කොරයා ලතින් ඇමරිකාවේ මීළඟ වාමාංශික නියමුවාද?

ඉක්වදෝරයේ ජනාධිපති රෆායල් කොරයා රාජ්‍ය නායකයින් අතර තරුණයෙකි. ඔහුගේ පනස්වන උපන්දිනය යෙදී ඇත්තේ මෙම වසරේ අප්‍රේල් 6 වනදාය. එමෙන්ම ඔහු උගතෙකි. ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධියක් ඔහු ලබාගෙන ඇත්තේ ඇමරිකාවේ ඉහලම සරසවියක් වන ඉලිනෝයි සරසවිය-අර්බානා ෂැම්පේන් සරසවියෙනි. 2007 සිට ඉක්වදෝරයේ ජනාධිපති ලෙස කටයුතු කරන ඔහු එරටට අවශ්‍ය වූ දේශපාලන ස්ථාවරත්වය අත් කරදී ඇත. 2012 සැප්තැම්බරයේදී ඔහුගේ ජනප්‍රියත්වය සියයට 80 ක් විය. ජනාධිපති පත් වී වසර පහක් ගතවූ පසු එතරම් ජනප්‍රියත්වයක් හිමිකරගත් නායකයකු ලතින් ඇමරිකාවේ තබා සමස්ථ ලෝකයේම වුවද සිටීදැයි සැක සහිතය.



ඔටවාලෝ ප්‍රදේශයේදී ජනතාව හමුවූ ජනපති රෆායල් කොරයා (2011) Wikimedia Commons.



මෙවන් තත්ත්වයක් යටතේ 2013 ඉක්වදෝර් මහා මැතිවරණය පිළිබඳ බොහෝ දෙනා තුල සැකයක් නොවීය. පෙබරවාරි 17 වනදා පැවති මැතිවරණයේදී එරට ව්‍යවස්ථාදායකය සඳහා ඡන්දය මෙන්ම ජනාධිපතිවරණයේ පළමු වටයද පවත්වන ලදී. ව්‍යවස්ථාදායකයේ ආසන 137 න් 92 ක්ම දිනා ගත්තේ කොරයාගේ PAIS සන්ධානයයි. (Alianza PAIS හෙවත් Alianza Patria Altiva I Soberana යනු ප්‍රෞඪ හා ස්වෛරී පීතෘභූමි සන්ධානය යන්නයි. ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් pais යන වදනේ තේරුම 'රට' යන්නයි). ජනාධිපතිවරණයේ දෙවන වටයක් පැවැත්වීමට අවශ්‍යතාවයක් නොවීය. කොරයා සියයට 56 ක් ඡන්ද ලබා ජයග්‍රහණය කල අතර ඔහුගේ ප්‍රධාන ප්‍රතිවාදියාට ලැබුනේ සියයට 23 ක ඡන්ද ප්‍රමාණයක් පමණි. ඔහු මැතිවරණය අවසාන වූ විගස සිය පරාජය භාර ගත්තේය.

රෆායල් කොරයාගේ ජයග්‍රහණය පිළිබඳව පුවත කෙරෙහි එතරම් අවධානයක් යොමු නොවූයේ ඒ සමඟම සිදුවූ තවත් වැදගත් සිදුවීමකිනි. එනම් මාස දෙකක් තිස්සේ කියුබාවේ ප්‍රතිකාර ලැබූ හියුගෝ චාවේස් පෙබරවාරි 18 වනදා යළි වෙනෙසුවේලාවට ළඟා වීමයි. පිළිකාවෙන් පීඩා විඳින චාවේස්ගේ සෞඛ්‍යය තත්ත්වය අයහපත් වීමත් සමඟ වෙනෙසුවේලාවේ පමණක් නොව චාවේස් විසින් ගොඩ නංවන ලද වාමාංශික එකමුතුවේ අනාගතයද අවිනිශ්චිත විය. ලතින් ඇමරිකාව තුල චාවේස්ගේ අඩුව පිරවීමට ඉදිරිපත් වූයේ ඉක්වදෝරයේ රෆායල් කොරයාය.

කාලයක් තිස්සේ ඉක්වදෝරයේ පැවති දක්ෂිනාංශික ආණ්ඩු පිළිබඳව කලකිරී සිටි ජනතාව 2006 ජනාධිපතිවරණයේදී වාමාංශික නායකයකු වූ රෆායල් කොරයාට ජයග්‍රහණය ලබා දුන්හ. 2007 ජනවාරියේ වැඩ භාරගත් හෙතෙම 2008 දී ඉක්වදෝරයේ විදේශ ණය ගෙවීම ප්‍රතික්ෂේප කළේය. 2009 ජනාධිපතිවරණයෙන් ද ඔහු පහසු ජයක් ලැබූ නමුත් මෙවර 2013 මැතිවරණයේදී ඔහු ලබාගත් ඡන්ද ප්‍රතිශතය පෙර දෙවතාවටම වඩා වැඩිය.

දුප්පත්කම අඩු කිරීම, ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ ආදිය ඔහුගේ දේශීය ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රධාන අංග වෙති. වගා නොකරන ඉඩම් අයිතිකරුවන්ගෙන් පවරාගෙන ඉඩම් නැති ගොවීන්ට ලබාදීම ඔහුගේ ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණවල ප්‍රධාන අරමුණයි. මේ අතරම ඉක්වදෝරයේ ස්වාභාවික සම්පත්වලින් උපරිම ප්‍රයෝජනය ලබා ගැනීම ඔහුගේ බලාපොරොත්තුවකි. ඛනිජතෙල් සහ ආකාර කර්මාන්ත දියුණු කිරීම කෙරෙහි ඔහුගේ අවධානය යොමු වී ඇත. "අපට රත්‍රන් මල්ලක් මත සිටින හිඟන්නන් විය නොහැක" යනුවෙන් ඔහු වරක් සඳහන් කළේය. නමුත් කාර්මික සංවර්ධනයට අවශ්‍ය විදෙස් ආයෝජන එරටට ළඟා වීම පසුගිය වසරවලදී අඩු වී තිබීම ජනපති කොරයා මුහුණදෙන ප්‍රධානතම බාධකයකි. එම බාධකයෙන් එතෙර වීමට ඔහු අපේක්ෂා කරන්නේ චීනය වැනි රටවල් සමඟ මිත්‍රත්වය වර්ධනය කරගැනීමෙනි.

ජනමාධ්‍ය පාලනයේදී රෆායල් කොරයා ඔහුගේ මිතුරු හියුගෝ චාවේස්ට වඩා දැඩි ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කරයි. රජයට විරුද්ධ මාධ්‍ය වෙනෙසුවේලාවේ සාමාන්‍යයෙන් නිදහසේ ක්‍රියාත්මක වන නමුත් ඉක්වදෝරයේ නම් ඊට එතරම් ඉඩ හසර නොලැබේ. අවස්ථා කිහිපයකදීම විරුද්ධවාදී මාධ්‍යවේදීන්ට එරෙහිව නඩුහබවල පැටලුන රෆායල් කොරයා ඒවායින් ජයග්‍රහණද ලබා ඇත.



වමේ සිට පැරගුවේ, බොලිවියාව, බ්‍රසීලය, ඉක්වදෝරය සහ වෙනෙසුවේලා රටවල ජනාධිපතිවරු. (2009 ජනවාරි), Fabio Rodrigues Pozzebom/ABr (Agencia Brazil) Wikimedia Commons.



සිය විදෙස් ප්‍රතිපත්තියේදී රෆායල් කොරයා ඇමරිකන් විරෝධී වාමාංශික නායකයෙකි. 2012 දී විකිලීක්ස් නිර්මාතෘ ජුලියන් අසාන්ජ්ට දේශපාලන රැකවරණ ලබාදීමට එකඟ වීමත් 2009 දී එතෙක් ඇමරිකානුවන් භාවිතා කල ගුවන් හමුදා කඳවුරක් සඳහා වූ බද්ද දීර්ඝ නොකිරීමත් ඊට උදාහරණ දෙකකි. චාවේස් විසින් නිර්මාණය කල අපේ ඇමරිකානු ජනතාවන් සඳහා වන බොලිවාරියානු සන්ධානය (Alianza Bolivariana para los Pueblos de Nuestra América-ALBA) නම් ජාත්‍යන්තර සංවිධානයේ ක්‍රියාකාරී නායකයෙකි. 2009 ජුනි මාසයේ ඉක්වදෝරය මෙම සංවිධානයේ සාමාජිකත්වය ලබා ගැනීමට පෙර එහි වූයේ සාමාජික රටවල් 4 ක් පමණි. දැනට සමස්ථ සාමාජිකත්වය 8 කි. මේ අතර වෙනත් ප්‍රාදේශීය අන්තර්ජාතික සංවිධාන කිහිපයකම ඉක්වදෝරය ක්‍රියාකාරීව කටයුතු කරයි.

වෙනෙසුවේලාවේ ජනාධිපත් චාවේස් රෆායල් කොරයා වෙත සුබ පැතුම් පණිවිඩයක් එව්වේය. එමගින්, ALBA සංවිධානයටත් ඇමරිකානු රටවල බොලිවාරියානු සහ සමාජවාදී ව්‍යාපාරයනටත් රෆායල් කොරයාගේ ජනාධිපතිවරණ ජයග්‍රහණයේ වැදගත්කම පිළිබඳව අදහස් දැක්වීය.