අපට වෙච්ච දේ 002: රාත්‍රියක රුවන්වැලිසෑය වඳින්නට ගිය ගමන

අපේ රටේ මම ආසම තැන රුවන්වැලිසෑය ළඟ බව මාව හොඳින් දන්නා අය සහ මේ බ්ලොග් එක කියවන සමහර කට්ටිය දන්නවා. විශේෂයෙන්ම මම හරිම ආසයි රාත්‍රියට, විදුලි ආලෝකය තියෙද්දී එතන ඉන්න. ඒ ගැන කියවපු නැති කට්ටියට මෙතනින් ඒ විස්තරේ බලන්න පුළුවන්. මම අද කියන්නට යන්නේ මම අන්තිමට ඒ වගේ රාත්‍රියක රුවන්වැලිසෑය වඳින්න ගිය අවස්ථාව ගැනයි.

ළඟදී මම ථූපාරාමයේ ලොකු පින්කමකට ගියා. ඒ පිංකම අස්සේ වෙච්ච කතා එමටයි. ඒ වුනාට ඒ හැම කතාවක්ම කියන්නත් බෑ. කොහොම හරි, එදා හවස් වෙද්දී මල් පූජාවටයි, ආලෝක පූජාවටයි ඔක්කොම කටයුතු සූදානම් වුනා. අඳුරු වැටුනට පස්සේ තමයි පිංකම පටන් ගත්තේ. මේ විදුලි බුබුළුවලින් ථූපාරාමය ආලෝකමත් කරපු හැටි.

මේ පිංකම පැය තුන හතරක් නම් ඇදෙන බව මම මගේ අතීත අත්දැකීම් අනුසාරයෙන් දැනගෙන හිටියා. කොහොමහරි, හේතු කීපයක් නිසා මට එතන ඉන්න බෑ කියලා හිතිලයි තිබුනේ. ඒ සමහර හේතු කියලා ප්‍රශ්න හදා ගන්නට මම කැමති නෑ. කියන්න පුළුවන් හේතුවලින් එකක් තමයි මට එක තැනකට වෙලා පැය දෙකතුනක් ඉන්නට බැරි කඩි කුලප්පුව. තව එකක් තමයි මට (කලින් නිදහස් චතුරශ්‍රයේ පින්තූර ගනිපු කතාවේ වගේ) ඩිජිටල් කැමරා රාජයෙක් අහු වී තිබීම. අනික තමයි ඒ කැමරා රාජයාගෙන් පින්තූර ගන්නට ලංකාවේ මම දැකල තියෙන ලස්සනම දර්ශනය පොඩ්ඩක් එහා පැත්තේ පෙනෙන්නට තිබීම. එහෙම තියෙද්දී, කාටද හිතෙන්නේ එතනට නොගිහින් ඉන්න?

මෙහෙම කියනකොට කෙනෙක්ට හිතෙයි මම බෞද්ධ විරෝධී, ආගමක් ධර්මයක් නැති, එපා කරපු කේස් එකක් කියලා. සහමුලින්ම එහෙම නම් නෑ. මම හරිම ආසයි රෑට රුවන්වැලිසෑයේ සලපතල මළුවේ ඉඳගෙන භාවනා කරන්න. රැයක් වුනත් ඉන්න පුළුවනි එතන. එක එක්කෙනා කියන දේවල් අන්ධ විදියට විශ්වාස කරනවාට වැඩිය මම කැමති "මගේ බුදුන් මම ම දකින්න." මට අද පෙනෙන විදියට ගොඩාක් අය එක එක හාමුදුරුවරු සහ වෙන අයගේ පස්සෙන් අන්ධයෝ වගේ යනවා. මට ඒ ගැන දුකක් ඇති වෙනවා තමයි. නමුත් ඉතින්, අපි කියලා මොකක් කරන්නද? කොහොමහරි, ඔය කියන දවසේ මට ඕනේ වුනා රුවන්වැලිසෑය ලඟට ගිහින් පුළුවන් තරම් වෙලා ඉන්න. මම තනියම වුනත් යනවා කියන තීරණය අරන් තිබුනේ.

ඒ වුනාට මම තව කට්ටියක් වැඩේට සෙට් කර ගත්තා. ඒ මට හම්බ වෙච්ච අලුත් යාලුවෝ හතර පස් දෙනෙක්. මම දන්නා විදියට සමහර යාලුවෝත් රෑට රුවන්වැලිසෑය ලඟට ගිහින් නෑ. ඉතින් මම එයාලට වැඩේ දවල්ම යෝජනා කරලා, යන්න කතා කරගෙන හිටියේ.

දැන් කට්ටිය එක පයින් සූදානම්!

ලොකු නඩයක් එක්ක ඇවිත් තිබුණු නිසා අපි වැඩේ රහසක් විදියට තියා ගත්තා. කාටවත් දැනගන්න තිබ්බේ නෑ අපේ රහස් මෙහෙයුම. (ඒක නිසා අපි කීප දෙනෙක්ගෙන් පස්සේ බැනුම් ඇහුවා. නොකියා ගියාට නම් නෙවෙයි. එයාලව එක්කන් ගියේ නැති එකට).

ඔන්න දැන් ථූපාරාමේ පිංකම පටන් ගත්තා. ටිකක් වෙලා ගියා. අපි සෙට් එක නඩේ අනික් අයගෙන් පොඩ්ඩක් පැත්තට වෙලා ඉඳගෙන හිටියේ. වෙලාව අටටත් කිට්ටුයි. දැන් මාව නලියනවා. රුවන්වැලිසෑය රෑ පුරාවට ආලෝකමත් කෙරෙන්නේ විශේෂ දවස්වලට විතරයි. එදා එහෙම දවසක්ද දන්නේ කව්ද? ඒ නිසා මට යන්න ඉවසුමක් නෑ. එත් වෙන කව්රුත් එන පාටකුත් නෑ. ඉතින් මම බලාගෙන ඉඳලා බැරිම තැන නැගිටලා "යමුද?" කියලා ඇහුවා.

"තව ටිකකින්" යෝජනාවක් ආවා.

මමත් කර බා ගත්තා. කොහෙද මෙයාලා රහස් මෙහෙයුමක් කරලා තියෙන එකක්යැ? වෙලාව දැන් අටත් පහු වෙලා. මට නම් තව ඉන්න බෑ. මම නැගිටලා "මම යනවා. උඹලා වරෙල්ලා" කියලා වේගෙන් පිටත් වුනා. ථූපාරාමේ මළුවෙන් පහලට පඩිපෙළ බැහැල අනිත් පැත්ත හැරිලා බලද්දී, "සූ ගාලා" පිරිවර......

මොන පිරිවරද? කවුරුවත් නෑ මගේ පස්සෙන්! වස ලැජ්ජාව! ඒ මදිවට එක්කෙනෙක්ගෙවත් ෆෝන් නම්බර් එකක් නෑ මගේ ළඟ. නැත්නම් දුරකථන මාර්ගයෙන් ප්‍රචාරක කටයුතු කරලා දෙතුන් දෙනෙක් ගෙන්නා ගන්නවා නේ.

දැන් ඉතින් වෙන කුමක් කරන්නද? ආපහු ගියේ නැතැයි කට්ටිය ලඟට _ _ _ වගේ.

ඒ සැරේ නම් මම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අමතක කරලා බොහොම ඒකාධිපති විදියට මෙහෙම කිව්වා. "රුවන්වැලිසෑයේ ලයිට් ඕෆ් කරනවා නවයට. දැන් අටත් පහු වෙලා. උඹලා එනවා නම් වරෙල්ලා. කව්රු ආවත් නාවත් මම යනවා."

ඔය තියෙන්නේ! 'ඒකාධිපතිවාදය' ටක්කෙටම වැඩ කළා. මම ඊළඟ වතාවේ පඩිපෙළ බැහැලා බලද්දී පෝලිමට කට්ටිය එනවා. මමයි අපි එක්ක හිටපු නිවුන්නු (කෙල්ලෝ) දෙන්නෙකුයි, තව යාලුවෝ හතර දෙනෙකුයි, ඔක්කොම 7 ක් ගමනට පිටත් වුනා. අපි ගියේ ථූපාරාමය ලඟින් කෙලින්ම රුවන්වැලිසෑය පැත්තට තියෙන පයින් යන්න හදලා තියෙන පාරේ. මමත් අනුරාධපුරේ ගියාට කවදාවත්, රෑ තියා දවාලකවත් ඒ පාරේ ගිහින් තිබුනේ නෑ. ඉතින් මටත් ඒක අලුත් අත්දැකීමක් වුනා.

ඒ කොහොම වෙතත් මම දැන් කට්ටියව එක්කරගෙන යනවා අපේ ගමනාන්තයට. අපි රජකාලේ කතන්දර මතක් කර කර ඉස්සරහට ගියා. මමත් ඉතින් දන්නා කතා දෙක තුනක් මත පදනම් වෙලා ඉතිහාසය ගැන හොඳ පොර ටෝක් එකක් දුන්නා. ජනතාව (ඒ කියන්නේ අපේ කෙල්ලො කොල්ලො සෙට් එක) කන් උස්සගෙන අහන් ඉන්නවා. කොහොම වුනත් එහෙම පොර ටෝක් දෙන එකේ ලොකු වරදක් නෑ නේ. අපේ ඉන්න පුරාවිද්‍යා උගත්තු පවා අදටත් ගොඩක් දේවල් ගැන කියන්නේ අඩමානේටනේ. සමහරවිට දහ දෙනෙක් කියන්නේ කතා දහයක්. ඉතින් උගත්තු එහෙම කියනවා නම් මම කොහොම කිව්වම කොහොමද?

එදා ලොකු හඳ එළියක් තිබුනේ නෑ. පාර කළුවරයි. ඒ වුනත් අපිට බයක් නම් දැනුනේ නැහැ. එහෙම දෙයක් හිතුනෙත් නැහැ. අපේ ඉස්සරහපිට තේජාන්විතව රුවන්වැලි මහා චෛත්‍යය රාජයා වැඩ ඉන්නකොට මොන බයක්ද? ගෞරවයක් මිසක!

ඔන්න දැන් අපි කොහොමහරි රුවන්වැලිසෑය කිට්ටුවට ආවා. ආවට මොකෝ තෙල්, මල්, හඳුන්කූරු මුකුත් නෑ. ඊට පස්සේ අපේ අය මල් ගන්න තීරණය කළා. ඉතින් අපි රුපියල් සීයකට සුදු නෙලුම් ගත්තා. ඔහොම අපි මල් අරගෙන රුවන්වැලිසෑය ළඟට ගියා.

වචනෙන් කියන්න බෑ මේ දර්ශනය දකිද්දී එන හැඟීම. මේ මහා චෛත්‍යය රාජයා දැක්කම කොයි බෞද්ධයාටද එහෙම හැඟීමක් ඇති නොවෙන්නේ? එත් මම දැකලා තියෙනවා එතනටත් ඇවිල්ලා කෑ ගහන, දඟලන මිනිස්සු. අනේ අම්මපා, කෑ ගහන දඟලන එක ගෙදරදී වුනත් කරන්න බැරිය? දුරු කතර ගෙවාගෙන රුවන්වැලිසෑය බලන්න එන්න ඕනෙය ඒකට? අනික දුටුගැමුණු රජ්ජුරුවෝ සෑය හැදෙව්වෙත්, මිනිස්සු දුක් මහන්සියෙන් හැදුවෙත්, ඊට පස්සේ වතාවල් ගණනක් සෑය ප්‍රතිසංස්කරණය කරලා තියෙන්නෙත්, හැම අවුරුද්දෙම මිනිස්සු පොසොන් පෝයට කලින් හොඳ දුකක් විඳලා සෑයේ හුණු ගාන්නෙත් කොහෙවත් ඉඳන් යන ගෝතයෝ රැලකට එතනට ගිහින් ආතල් ගන්න නෙවෙයි නේ! (සැර වැඩිද මන්දා?)

අපි එදා රුවන්වැලිසෑය ළඟට යනකොට එතනත් ලොකු පින්කමක් ඉවර වෙලා කට්ටිය පිටත් වෙනවා. උඩ තියෙන රූපයේ සෑයේ පේසාවට උඩින් වටේට තියෙන්නේ ඒගොල්ලෝ පූජා කරපු සිවුර. දවල් අපි දැක්කා එක අරන් එනවා මිනිස්සු පෝලිමේ. මහාථූපයේ විෂ්කම්භය අඩි 298 ක්. එතකොට එහි වට ප්‍රමාණය හිතා ගන්න පුළුවන්නේ. ඒ වගේ දිග සිවුරක් පූජා කරන එක කොච්චර වටින පින්කමක්ද?

කොහොමහරි අපි දැන් රුවන්වැලිසෑය වටේ සක්මන් කරනවා. අපි එක්ක හිටපු නිවුන්නු දෙන්නට ඕනේ වුනා වටේ යන්නේ නැතුව වඳින්න. ඉතින් ඔන්න එයාලා සලපතල මළුවේ පවුර අයිනේ තැනක ඉඳගත්තා. අපි වටේටම ගිහින්, චෛත්‍යයේ සමමිතිය, එහි ආයක, එහෙම බලලා, එහි ලස්සනත් ගාම්භීරත්වයත් හොඳට විඳ ගත්තා. රුවන්වැලිසෑය සමමිතිකව ඉදි කරලා තියෙන හැටි බලන්න නම් එන්න හොඳම වෙලාව තමයි රාත්‍රී කාලය. එතකොට අපේ අතේ දුරින් හිටගෙන උඩ බැලුවහම චෛත්‍යයේ ගර්භයට උඩින් කෙලින්ම පෙනෙන්නේ චූඩාමාණික්‍යය. අපේ හසිත මලයා කිව්වා වගේ ඒ ගැන ගෞරවය යන්න ඕනේ මෑතම කාලයේ ප්‍රතිසංස්කරණය කරපු අයට. (හසිතගේ ආගිය කතා බ්ලොග් එකේ ඒ ගැන තියෙන ලිපිය කියවන්න ආස නම් මෙතනින් යන්න පුළුවන්). එත් මට නම් ඒ සමමිතිය දකිද්දී මතක් වෙන්නේ අපේ ඈත මුතුන් මිත්තෝ මේ නිර්මාණ කොහොම කලාද කියන එක.

ඔන්න ඉතින් අපි රුවන්වැලිසෑය වඳිනවා. ඔය වෙලාවේ තවත් පුංචි සිද්ධියක් වුනා. ඒක මම වෙනමම කතාවකට දාන්නම්. නැත්නම් මේ කතාව මහා පතරංග ජාතකය වගේ වෙයි.

කොහොමහරි, අපේ නිවුන්නු ජෝඩුවට වැඩි වෙලා ඉන්න පුළුවන් වුනේ නා. මේ දෙන්නට යන්නම ඕනෙලු. හරිම වැඩක් තමයි!. ථූපාරාමෙට ගියාට පලක් නැති බව මම හොඳටම දන්නවා. එතන පිංකම ඉවර වෙන්න තව හැට පැයක් යනවා. ඔව්වට ඇවිත් තියෙන මේ මම ඒක කිව්වට උන් ඒක විශ්වාස කලේ නෑ. මම හිතින් බැන බැන එතනින් පිටත් වුනා. එහෙම එනකොට ඈත ඉඳන් ථූපාරාමේ පින්තූරයකුත් ගත්තා. ෆොටෝ එකේ කොලිටි එක නම් එච්චරම හොඳ නෑ. ඒ වුනත් ඉතින් තියෙන දෙයින් එපයි යමක් කරන්න.

ඉතින් අපි ආපහු ථූපාරාමේ ළඟට ඇවිත් අර පූජාව ඉවර වෙනකල්, ඒ කියන්නේ රෑ එකොළහ කිට්ටු වෙනකල්, එලියට වෙලා, බඩගින්නේ ඉඳගෙන හිටියා අර මෝඩ නිවුන්නු දෙන්නගේ මෝඩ මොළ දෙකට පින් දිදී. රුවන්වැලිසෑය ළඟට කට්ටිය එක්කන් ගිහින් මට පින් වගේම පව් ටිකකුත් කරගන්න වුනානේ කියල මට දැන් හිතෙනවා. ඇයි ඉතින් අපි එයාලට හිතින් හරි බැනල පව් නේ රැස් කරගත්තේ.

කොහොම හරි ඒ දෙන්න ඇරුනම, අනික් එක්කෙනෙක්ගෙවත් රුවන්වැලිසෑය ළඟට යන්න තිබුන ආසාව අඩු වුනේ නෑ. ඒ නිසා අපි ඊළඟ දවසේ උදෙත් සෙට් වෙලා ඒ පැත්තේ ගියා. අර දෙන්නගෙන් එනවද කියල ඇහුවේ වත් නැද්ද කොහෙද.

ඒ ගමනේදී අපි බසවක්කුලම වැව බලන්නත් ගියා. අලුත බැඳපු ජෝඩුවක් හෝම් කමින් එකට ඇඳුම් ඇඳගෙන නටබුන් අතරේ ෆොටෝ ගන්නවත් දැක්කා. වැවට බැහැල මල් කඩන්න ගිහින් අපේ දෙන්නෙක් අම්බානකට බැනුම් ඇහුවා. හැබැයි ඉතින් ඒ එකක්වත් මෙතන ලියන්න බෑ. ඒක වෙනමම කතාවක්.