මිට් රොම්නි ජනපති ඔබාමා හමුවේ පරාජය වූයේ ඇයි?

ඇමරිකා එක්සත් ජනපද 2012 ජනපතිවරණය අවසන් වූයේ ජනපති බරක් ඔබාමා තවත් සිව් වසරකට එරට ජනාධිපති ලෙස තෝරා ගැනීමෙනි. මේ අනුව, 2013 ජනවාරි 20 වනදා ඔහු සිය දෙවැනි ධූර කාලය අරඹනු ඇත. මෙම ඡන්ද සටනේදී ඔහුට හොඳ සටනක් දීමට රිපබ්ලිකන් පාක්ෂික මිට් රොම්නි සමත් විය. කරට කර සටනක්ව පැවති ඡන්ද සටන අවසානයේදී ඔබාමා විසින් බලාපොරොත්තු වූවාටත් වඩා පහසුවෙන් ජයග්‍රහණය කරන ලදී. මේ සඳහා කරුණු කිහිපයක්ම බලපෑ අතර, ඒ ඇතැම් කරුණු නිවැරදි නොකරගතහොත් රිපබ්ලිකන් පක්ෂයට මෑතකදී ජනාධිපතිවරණයක් ජය ගැනීම අපහසු වන බව පැහැදිලිය.

ජනපති බරක් ඔබාමා පළමුවර සිය ධූරයේ දිවුරුම් දීම (2009 ජනවාරි 20), US President Barack Obama taking his Oath of Office - 2009Jan20, Pic. by Master Sgt. Cecilio Ricardo, U.S. Air Force, Wikipedia Commons



මෙවර ජනාධිපතිවරණයේ මූලිකම සාධකය වූයේ ආර්ථිකය යයි කිව හැකි වුවද එයින් ජනපති ඔබාමාට සිදුවූ පාඩුවට වඩා මිට් රොම්නිට සිදුවූ පාඩුව වැඩිය. ඇමරිකාවේ අද පවතින ආර්ථික අපහසුතාවලට ඇතැමුන් තවමත් චෝදනා කරන්නේ වත්මන් ජනාධිපතිවරයාට නොව, හිටපු ජනපති ජෝර්ජ් ඩබ්. බුෂ්ටය. රොම්නි වෘත්තියෙන් සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයකු වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ආර්ථික කළමනාකරණ හැකියාව කෙරෙහි ජනතාව වැඩි විශ්වාසයක් තැබූ නමුත් ඔහුගේ සහ ඔබාමාගේ ඇතැම් ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් එයින් විශාල වාසියක් ලබා ගැනීමේ හැකියාව ඔහුට නොලැබුණි.

වසර කිහිපයකට පෙර ජනපති ඔබාමා මැදිහත්ව බංකොලොත් වෙමින් පැවති මෝටර් රථ කර්මාන්තය එම උවදුරෙන් ගලවා ගැනීම හේතුවෙන් ඔහුට කලගුණ දැක්වූ ඔහයෝ වැසියෝ එම ප්‍රාන්තය ඔහුට දිනා දුන්හ. එමෙන්ම, රෝම්නිගේ ඇතැම් ප්‍රකාශයන්-විශේෂයෙන්ම බදු නොගෙවන 47% ක් පිලිබඳ ප්‍රකාශය-හේතුවෙන් බියට පත් වූ මධ්‍යම පාන්තිකයන් වැඩිපුර ඇදුනේ ඔබාමා දෙසටය. විශ්‍රාමිකයන් සැලකිය යුතු පිරිසක්ද ඔබාමා වෙත ඡන්දය පල කළහ. නිව් හැම්ප්ෂයර් ජනපදයේ කොන්කෝර්ඩ් නගරයේදී ඔබාමා කල "අපි ආපස්සට යන්නට බැරි තරම් ඉදිරියට පැමිණ තිබෙනවා. අපට අත හරින්නට බෑ. මේ ඉදිරියටම යාමට කාලයයි" යන ප්‍රකාශය සමඟ ජනතාවගෙන් බහුතරයක් එකඟ වූ සෙයක් ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිපලයෙන් පෙනී යයි.

කියවන්න ඇමරිකානු ජනපතිවරණ සටනේ ඔබාමා-රොම්නි කරට කර තරඟයක

මේ අතර ඇමරිකාවේ විවිධ ජනවර්ග අතර මෙන්ම තරුණ ප්‍රජාව සහ කාන්තාවන් අතරද ඔබාමා සිය ප්‍රතිවාදියාට වඩා බොහෝ ජනප්‍රිය බව පැහැදිලි විය. ඡන්ද දායකයන්ගෙන් 72% වූ සුදු ජාතිකයන්ගෙන් ඔබාමාට ඡන්දය දුන්නේ 39% ක් පමණි. වසර හතරකට පෙර ඡන්දදායකයින් 74% ක් සුදු ජාතිකයන් වූ අතර එයින් 43% ක් ඔබාමා දිනා ගත්තේය. මේ අනුව, සුදු ජාතික ඡන්ද ප්‍රතිශතය අඩු වීම ඡන්දදායකයින් ප්‍රතිශතය අඩු වීම මගින් බොහෝ දුරට නිශේධනය කර ඇත.

මේ අතර 2008 දී 17%ක් පමණ වූ තරුණ (අවුරුදු 18-29) ඡන්ද දායකයෝ 66%ක් ඔබාමාට ඡන්දය දුන්හ. මෙවර ඔවුන්ගෙන් ඔබාමා වෙනුවෙන් ඡන්දය දුන් පිරිස 60%ක් පමණක් වුවද මුළු ඡන්ද දායකයින්ගෙන් 19% තරුණයින් වූ නිසා එම අඩු වීමද බොහෝ දුරට නිශේධනය විය.

රිපබ්ලිකන් පක්ෂයට බලවත්ම ගැටලුව එල්ල වන්නේ ලැටීනෝ ජාතිකයන්ගෙනි. 2008 ඡන්දයේදී මුළු ඡන්ද දායකයින්ගෙන් 9%ක් වූ ඔවුන්ගෙන් 67%ක් ඔබාමා වෙත ඡන්දය දුන් අතර මෙවර මුළු ඡන්ද දායකයින්ගෙන් 10% ක් වූ ඔවුන්ගෙන් 71% ක් ඔබාමාට ඡන්දය දුන්හ. ලැටීනෝ ඡන්ද දායකයෝ ප්‍රාන්ත කිහිපයකදීම ඔබාමාට ජයග්‍රහණය ගෙන දීමට උපකාර කළහ.

සුදු ජාතික ඡන්ද දායකයින් ප්‍රතිශතය කෙමෙන් පහල යන අතර අප්‍රිකානු-ඇමරිකානු ඡන්ද දායක ප්‍රතිශතය 13% ක් නියතව තිබියදී ලැටීනෝ ඡන්ද දායක ප්‍රතිශතය ඉහල යමින් පවතී. මීට හේතුව සංක්‍රමණ පමණක් නොවේ. සුදු සහ අප්‍රිකානු-ඇමරිකානු ජනතාවට වඩා ලැටීනෝ ජනතාවගේ ස්වාභාවික ජන ගහන වර්ධනය මදක් ඉහල වීමද ඊට හේතුවකි. ලැටීනෝ ජනතාව සැලකිය යුතු පිරිසක් වසන ඩිමොක්‍රටික් හෝ රිපබ්ලිකන් හෝ විශේෂ නැඹුරුවක් නැති ජනපද කිහිපයක් වේ. මේ හේතුවෙන් කලකට පෙර 'වැට උඩ' තිබූ නිව් මෙක්සිකෝ වැනි ජනපද මේ වනවිට ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය දෙසට තල්ලු වෙමින් පවතී. රිපබ්ලිකන් පක්ෂය ලැටීනෝ ඡන්ද දායකයන් ආමන්ත්‍රණය කිරීමට පියවර නොගත හොත් වැඩි කල් නොගොස් එම පක්ෂය 'කොට උඩ' වීමට ඉඩ ඇත.

මේ අතරම ඡන්ද ව්‍යාපාරය තුලදී රොම්නි කඳවුර අතින් වූ ඇතැම් අඩු පාඩු සහ ඔබාමා කඳවුරේ ඇතැම් නිවැරදි තීරණ තරඟය කෙරෙහි ඍජු බලපෑමක් කළේය. ඔබාමාගේ ඡන්ද ව්‍යාපාරය රොම්නිගේ ඡන්ද ව්‍යාපාරයට වඩා ජනතාවට සමීප, එමෙන්ම බිම් මට්ටමේ එකක් වූයේය. ඔබාමාගේ මැතිවරණ කාර්යාල වඩා හොඳින් සිය ආධාරකරුවන් සහ ස්වේච්ඡා ක්‍රියාකාරීන් මෙහෙයවීය. මේ අතර, මැතිවරණ දිනයට කලින් ඡන්දය භාවිතා කිරීමට ඉඩ දෙන සෑම ස්ථානයකම කලින් දිනයක ඡන්ද දීමට ඔබාමා සිය ආධාරකරුවන් පෙළඹවීය. මේ හේතුවෙන් සිදුවූ වාසිය නම් ජනාධිපතිවරයාට කොහොමටත් ඡන්දය දෙන අය සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් කලින්ම ඡන්දය භාවිතා කිරීමයි. එහෙයින්, ඔබාමාගේ ආධාරකරුවන්ට ප්‍රමාදවීම් සහ වෙනත් අබග්ගයන් නිසා ඡන්දය භාවිතා කිරීමේ අවස්ථාව අහිමි නොවීය. තවද, ඔහුගේ ප්‍රබලම ආධාරකරුවන්ගේ කාලය මැතිවරණ දිනය තුලදී, ඡන්දය දීමට පෝලිමේ සිටිනවාට වඩා වැදගත් කාර්යයන් සඳහා යොදවා ගත හැකි විය.

එසේම රොම්නිගේ අසාර්ථකත්වයට තවත් හේතුවක් වූයේ ඔහුට ඡන්දයට පෙර බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා වැඩි යමක් කරන්නට නොහැකි වීමය. මැතිවරණයට පෙර ඔබාමාට ඡන්ද විද්‍යාල නියෝජිතයින් 237ක් සහ රොම්නිට නියෝජිතයින් 206 ක් ලැබීමට බොහෝ ඉඩ තිබිණ. මේ අනුව තවත් 95 දෙනෙකු පිලිබඳ අවිනිශ්චිතභාවයක් තිබුණි. අදාළ ප්‍රාන්ත අටම ජය ගනිමින් ඒ නියෝජිතයින් සියල්ලම දිනා ගත්තේ ඔබාමාය. මේ අනුව 'වැට උඩ' ප්‍රාන්ත කෙරෙහි වඩා වැඩි අවධානයක් යොමු කිරීමෙන් ඔබාමා ජය ලැබීය. රොම්නි උත්සාහ කලේ සාමාන්‍යයෙන් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයට බර ඇතැම් ප්‍රාන්ත තමා වෙත දිනා ගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි. 2008 දී බරක් ඔබාමා රිපබ්ලිකානුවන්ට බර ප්‍රාන්ත කිහිපයක් තමන් වෙත දිනා ගත්තේය. එහෙත් ඒ අවස්ථාවේ ඔබාමාට තිබූ වාසි රොම්නිට නොවීය. ඔහුගේ ඩිමොක්‍රටික් ජනපද 'බිලී බාගැනීමේ' උත්සාහය අසාර්ථක විය.

මේ අතර එවැන්ජෙලිකල් සහ කතෝලික ආගමිකයින්ද බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා ඔබාමා වෙත සහාය පල කර සිටියහ. ඔබාමාගේ සම ලිංගික විවාහ සහ ගබ්සාව පිලිබඳ අදහස් හේතුවෙන් ඔවුනගේ ඡන්ද අඩු වීමක් බලාපොරොත්තු වූ නමුත් සිදුව ඇත්තේ අනෙකකි. දැඩි මතධාරී රිපබ්ලිකානුවන් මේ පිලිබඳ ඔබාමා වෙත සිය විරෝධය පල කලද, තරුණ ඡන්ද දායකයන් වැඩි දෙනෙක් එය එතරම් සැලකිල්ලට නොගත් බවක් දිස්වේ. විශේෂයෙන්ම ශක්තිමත් රිපබ්ලිකානු බල කඳවුරුවලින් පිටත දැඩි මතධාරී "ටී පාර්ටි" රිපබ්ලිකානුවනට එතරම් සහයක් නොලැබුණු බවක්ද පෙනේ. මේ සඳහා වැදගත්ම සාක්ෂියක් වන්නේ විස්කොන්සින් ප්‍රාන්තයේ සෙනට් සභා ඡන්දයේදී සම ලිංගික කාන්තාවක වන ටැමී බෝල්ඩ්වින්ගේ ජයග්‍රහණයයි.

කෙසේ වුවද ඇතැම් දැඩි මතධාරී රිපබ්ලිකානුවන් මිට් රොම්නිව සැලකූවේ ලිබරල්වාදියෙකු ලෙසය. එහෙයින් ඔවුන්ගෙන් ඇතැමෙක් රොම්නිට ක්‍රියාකාරීව සහාය පල නොකළහ. තවද දැඩි එවැන්ජෙලිකල් භක්තිකයන් සමහරෙක් මිට් රොම්නිට අකමැති වූවේ ඔහු මොර්මන් භක්තිකයකු වන බැවිනි. මෙහි අවසාන ප්‍රතිපලය වූයේ, ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂිකයන් වාද භේද ඉවත ලා ජනපති ඔබාමා පසු පස පෙළ ගැසෙද්දී, රිපබ්ලිකානුවන් සමහරෙක් රොම්නි වෙත සහය නොදීමයි. ජනාධිපතිවරණයෙන් රොම්නි පරාජය වූ පසු කොන්සර්වටිව් "ටී පාර්ටි" සාමාජිකයින් මේ වනවිටත් ඔහු විවේචනය කිරීම අරඹා ඇත.

විශේෂයෙන්ම බරක් ඔබාමා පළමු වර ජනපති ධූරයට පත් වූ පසු ඇමරිකාවේ ලිබරල් සහ කොන්සර්වටිව් දේශපාලනික මතවාදී බෙදීම වඩා ප්‍රචලිත වූ අතර රිපබ්ලිකන් පක්ෂය තුල පවා වඩා කොන්සර්වටිව් කණ්ඩායමක් ඇති විය. එහෙත්, 2012 ජනාධිපතිවරණයෙන් දිස් වන කරුණ නම් කාලානුරූපව වෙනස් වීම සඳහා දේශපාලන පක්ෂයක් අතීතය දෙස නොව අනාගතය දෙස ඇස යොමු කල යුතු බවයි. ඇමරිකානු සමාජයෙහි සිදුව ඇති විවිධාකාර සාමාජයීය වෙනස්කම් හමුවේ ඊට අනුරූපව හැඩ ගැසීමෙන් තොරව රිපබ්ලිකන් පක්ෂයට ජනාධිපතිවරණයක් දිනීම නම් අපහසුය.