නොරොදොම් සිහනුක්: කාම්බෝජයේ හිටපු රජතුමා

කාම්බෝජයේ හිටපු රජතුමා වූ නොරොදොම් සිහනුක් 2012 ඔක්තෝම්බර් 15 වනදා චීනයේ බීජිං නගරයේදී හෘදයාබාධයකින් මරණයට පත් විය. මිය යනවිට ඔහුගේ 90 වන උපන්දිනයට තිබුනේ දින දහසයකි. නොරොදොම් සිහනුක් කාම්බෝජයේ රජු වූවා පමණක් නොව අගමැතිවරයා ලෙස අවස්ථා කිහිපයකම පමණ කටයුතු කල අතර, රජ කුමාරයෙකු ලෙස ද රට පාලනය කළේය. තවද පිටුවහල් ආණ්ඩු (Government in Exile) කිහිපයකම නායකයා ද වූ හෙතෙම විවිධාකාර දේශපාලනික තනතුරු වැඩිම ප්‍රමාණයක් දරූ පුද්ගලයා ලෙස ගිනස් පොතටද එක් විය.

නොරොදොම් සිහනුක් රජුගේ රූපය සහිත පුවරුව, සියෙම් රීප්-අන්ග්කෝර් ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපල අසල. GryffindorWikimedia Commons.



නොරොදොම් සිහනුක් උපත ලබන විට කාම්බෝජය පැවතියේ ප්‍රංශ පාලනය යටතේය. 1941 දී ඔහුගේ සීයා වූ සිසොවත් මොනිවොන්ග් මියගිය පසු එවකට 18 හැවිරිදි තරුණයෙකු වූ නොරොදොම් සිහනුක් රාජ්‍යත්වයට පත් කරගන්නා ලදී. කෙසේ වුවද, එවකට ඔහුට කිසිදු බලයක් නොවීය. 1945 මාර්තුවේදී එවක තිබූ ප්‍රංශ පාලනය ඉවත් කල ජපන්නු එහි ඍජු සිය පාලනය ඇති කළහ. ඔවුනගේ බලපෑම මත නොරොදොම් සිහනුක් කාම්බෝජයේ ස්වාධීනත්වය ප්‍රකාශ කළේය. එහෙත් ජපනුන් සමඟ ඕනාවට වැඩි ඇයි හොඳයියක් ඇති නොකර ගැනීමට ඔහු ප්‍රවේශම් විය. 1945 සැප්තැම්බරය වනවිට ජපානය යටත් වූ අතර යලි ප්‍රංශ ජාතිකයෝ කාම්බෝජයේ පාලනය අතට ගත්හ. එහෙත් කාම්බෝජයේ අනවශ්‍ය ගැටළු ඇති කරගැනීමට අකමැති වූ ප්‍රංශ ජාතිකයෝ නොරොදොම් සිහනුක්ට රාජ්‍යත්වයෙහි රැඳී සිටීමට ඉඩ දුන්හ.

නොරොදොම් සිහනුක් සත්‍ය වශයෙන්ම කාම්බෝජයේ පාලකයා බවට පත් වූයේ 1953 නොවැම්බරයේදී එරට ප්‍රංශයෙන් නිදහස ලැබූ පසුය. 1955 මාර්තුවේදී සිය පියා වෙනුවෙන් සිහසුනෙන් ඉවත් වූ නොරොදොම් සිහනුක්, සංකම් නමින් හැඳින්වූ "පොදු ජනයා සඳහා වන සංවිධානය" පිහිටුවා ගත්තේය. මෙය බොහෝ විදේශිකයින් අතර ප්‍රචලිත වූයේ "ජනප්‍රිය සමාජවාදී පක්ෂය" ලෙසය. දේශපාලන පක්ෂයක් ලෙස තමන් හඳුන්වා නොගත් නමුත් 1955-70 සමයේ කාම්බෝජ දේශපාලනය තුල මූලික බලය බවට පත් වූයේ නොරොදොම් සිහනුක් සහ ඔහුගේ ජනප්‍රිය සමාජවාදී පක්ෂයයි. 1955 පැවති පළමු පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී පාර්ලිමේන්තු ආසන 91ම මෙම පක්ෂය විසින් දිනා ගන්නා ලදී.

1960 වසරේ සිදුවූ සිය පියාගේ අභාවයෙන් පසු කාම්බෝජයේ රාජ්‍ය නායකයා ලෙස නොරොදොම් සිහනුක් යලි පත් වුවද ඔහු තමා හඳුන්වාගත්තේ කුමාරයා ලෙස මිස රජු ලෙස නොවේ. 1963 වසරේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් මගින් හෙතෙම යාව ජීව රාජ්‍ය නායකයා බවට පත් විය.

1960 ගණන්වලදී කාම්බෝජය මුහුණ දුන් ප්‍රධානම කලාපීය ගැටලුව වූයේ යාබද වියට්නාමයේ පැවති යුද්ධයයි. මෙහිදී සිය රටේ ආරක්ෂාව සහ මධ්‍යස්ථභාවය ආරක්ෂා කිරීමට සිහනුක්ට පහසු වූයේ නැත. කෙසේ වුවද, ඔහු වැඩිපුර මහජන චීනය සහ උතුරු වියට්නාමය සමග සබඳතා වර්ධනය කරගනු දක්නට ලැබිණ. දකුණු වියට්නාමයේ ක්‍රියාත්මක වූ ජාතික විමුක්ති හමුදා (වියට්කොං නමින් ඇතැමුන් හැඳින්වූ) සෙබළුන්ට කාම්බෝජය හරහා සැපයුම් මාර්ග ඇති කරගැනීමට ඔහු ඉඩ දුන්නේය. කෙසේ වුවද, සියරට වූ විරුද්ධවාදීන් සිහනුක් විසින් දැඩි සේ මඩින ලදහ.

මෙවන් තත්ත්වයක් යටතේ 1970 මාර්තු 18 වනදා එවක අගමැතිවරයා වූ ජනරාල් ලොන් නොල් රටේ පාලනය අතට ගත්තේ නොරොදොම් සිහනුක් රටෙන් පිටව සිටියදීය. සිහනුක් මහජන චීනයට පැමිණ එහිදී පිටුවහල් ආණ්ඩුවක් පිහිටුවා ගත්තේය. කාම්බෝජයේ නව පාලනය බටහිර හිතවාදී ක්‍රියාකලාපයක් ගෙන ගියේය. මෙහි ප්‍රතිපලය වූයේ, සිහනුක් කාම්බෝජ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් ගෙනගිය ආණ්ඩු විරෝධී සටනට දායක වීමයි. මෙකල සිහනුක් වැඩි වශයෙන් වාසය කලේ උතුරු කොරියාවේය. 1975 අප්‍රේල් 17 වනදා කොමියුනිස්ට් කෙමර් රූජ් භටයෝ නොම් පෙන් අගනුවර අල්ලා ගත්හ. මීළඟ සිව් වසර නොරොදොම් සිහනුක් වාසය කලේ කාම්බෝජයේ, කෙමර් රූජ් පාලනයේ ප්‍රාණ ඇපකරුවෙකු මෙනි. මුලින් ඔහු අලුත් ආණ්ඩුවේ රාජ්‍ය නායකයා ලෙස ද කටයුතු කළේය. එයින් කෙමර් රූජ් ආණ්ඩුව බලාපොරොත්තු වන්නට ඇත්තේ, ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ඔවුනට පිළිගැනීමක් ලබා ගැනීමය. එහෙත් එය අසාර්ථක වූ තැන 1976 අප්‍රේල් 4 වනදා සිහනුක් එම තනතුරෙන් ඉවත් කරන ලදී.

1979 ජනවාරියේ වියට්නාම් හමුදා ප්‍රහාර හමුවේ කෙමර් රූජ් පාලනය බිඳ වැටින. ඉන් අනතුරුව යලි උතුරු කොරියාවට ගිය නොරොදොම් සිහනුක් කෙමර් රූජ් පාලනය බිඳ වැටීම පිලිබඳ සතුට පලකරන අතරම වියට්නාම් හමුදා විසින් පිහිටුවන ලද කැම්පූචියා මහජන සමූහාණ්ඩුවට එරෙහිව කටයුතු කරන්නට විය. 1981 වනවිට ඔහු රාජාන්ඩුවාදී පක්ෂයක් වූ Funcinpec පක්ෂය පිහිටුවාගත්තේය. එහි සන්නද්ධ අංශය ලෙස සිහනුක්වාදී ජාතික හමුදාව 1982 දී පිහිටුවන ලදී. මේ අතර කැම්පූචියා මහජන සමූහාණ්ඩුවට එරෙහි විපක්ෂ බලවේග එක්ව 1982 පිහිටුවාගත් ප්‍රජාතාන්ත්‍රික කැම්පූචියාවේ සන්ධාන ආණ්ඩුවේ 'ජනාධිපති' ලෙස ඔහු කටයුතු කළේය. රජයට එරෙහි සන්නද්ධ අරගලය දිගටම ක්‍රියාත්මක වූ අතර 1993 එක්සත් ජාතීන්ගේ මැදිහත් වීමෙන් සාමය ස්ථාපිත කරන ලදී. මේ අනුව නැවත නොරොදොම් සිහනුක් කාම්බෝජයේ රජ බවට පත් විය. නමුත් කෙමර් රූජ් සංවිධානය දිගටම සන්නද්ධ අරගලයේ නිරත විය. එය සම්පූර්ණයෙන් අවසන් වීමට තවත් වසර හයක් පමණ ගත විය.

කාම්බෝජ රජ මාලිගය ටොන්ලේ සැප් ගඟෙහි එහා ඉවුරට පෙනෙන අයුරු. Cambodia, Phnom Penh, Royal Palace as seen from acros Tonle Sap River (2004), Werner.pauwels, Wikimedia Commons.



2004 වසර මුලදී රට හැර ගිය නොරොදොම් සිහනුක් රජු, වැඩිපුර ගත කලේ බීජිං නුවරය. 2004 ඔක්තොම්බරයේදී ඔහු සිහසුනෙන් ඉවත් වූ අතර එයින් පුරප්පාඩු වූ රජකමට ඔහුගේ පුත්‍රයෙකු පත් කරගනු ලැබිණ. නොරොදොම් සිහනුක් එවක පටන් "කාම්බෝජයේ පීතෘ රාජයා" ලෙස හැඳින්වින. දිගු කලක් අසනීප වී සිටි නොරොදොම් සිහනුක් කුමරු 2012 ඔක්තෝම්බර් 15 වනදා බීජිං නුවරදී මියගිය අතර ඔහුගේ අවසන් කටයුතු කාම්බෝජයෙදී සිදු කෙරෙනු ඇත.